Σάββατο 29 Νοεμβρίου 2025
ΤΟ ΙΔΑΝΙΚΟ ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΣΤΗ ΚΥΠΡΟ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗΤΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ..
ΕΣΥ ΕΙΣΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ..
ΕΓΩ, ΕΣΥ Ή ΑΥΤΟΣ ΕΙΝΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ ?
Φαίνεται ότι, όταν ο άνθρωπος αρχίσει να ωριμάζει, παύει να ψάχνει για «τη μία και μοναδική αλήθεια» .
Κι αυτό διότι ο χρόνος και οι εμπειρίες τον φέρνουν σ' επαφή με πολλές και διάφορες "αλήθειες".
Ακόμη και αντιφατικές..
Κι αυτό διότι η ωριμότητα δεν φαίνεται να προέρχεται μόνο με τον χρόνο.
Οι εμπειρίες έχουν τη δική τους ιδιαίτερη συμβολή και σημασία..
Είναι μια κατάσταση εσωτερική, ένα βίωμα που προκύπτει όταν ο άνθρωπος πάψει να κυνηγά "βεβαιότητες" και αρχίσει να ζει ενσυνείδητα τις αντιφάσεις της ζωής..
Κι αυτό πάλι, φαίνεται να συμβαίνει διότι, η ζωή δεν είναι ένα έτοιμο προσχέδιο, αλλά μια πορεία με πολλά απρόβλεπτα και αναπάντεχα..
Με πολλές διεκδικήσιμες στροφές και σκιές ..
Τίποτα δεν φαίνεται να είναι μονολιθικό. Δεν είναι ένα θέλω ή δεν θέλω. Αγαπώ ή μισώ. Συμφωνώ ή διαφωνώ. Μπορώ ή δεν μπορώ. Μ' αρέσει ή δεν μ' αρέσει.. Δεν υπάρχει ένας δρόμος. Υπάρχει μια συνύπαρξη των πάντων..
«Εσωτερικών και εξωτερικών φωνών».
Επίσης. Η ώριμη συμπεριφορά δεν επιβάλλεται. Προκύπτει αβίαστα. Δεν προσπαθεί να ακυρώσει τις άλλες φωνές, αλλά να τις εναρμονίσει. Να τις αποδεχτεί. Να τις μετατρέψει από αντίπαλες σε συνοδοιπόρες. Να συνυπάρξει..
Ακόμη. Ο ώριμος άνθρωπος δεν φαίνεται να διεκδικεί την απόλυτη αλήθεια. Ούτε έχει ανάγκη να νιώθει απόλυτα «σωστός».
Μπορεί ακόμη και να λέει: "εσύ είσαι αλήθεια».
Σεβόμενος έτσι την αλήθεια και του άλλου, χωρίς κατ' ανάγκη να ακυρώνει τη δική του..
Η ωριμότητα είναι ταπεινή. Όχι αδύναμη. Είναι δυνατή γιατί έχει συνείδηση της ανθρώπινης πολυπλοκότητας. Δεν χρειάζεται να φωνάζει. Ξέρει και να ακούει και να κατανοεί..
Αν υπάρχει ελπίδα στην εποχή μας, είναι στη δυνατότητα να συνυπάρχουμε χωρίς να κυριαρχούμε. Να δημιουργούμε χωρίς να καταστρέφουμε. Να διαλέγουμε τη σοφία αντί για τη δύναμη.
Σ' αυτή δε την πορεία, ακόμα και η "Τεχνητή Νοημοσύνη" έχει γίνει σύμμαχος..
..Όχι απειλή, αλλά καθρέφτης. Μια δημιουργία που, όταν την κοιτάξουμε με ωριμότητα, μπορεί να μας οδηγήσει σε βαθύτερη κατανόηση.
Ιδιαίτερα του εαυτού μας.
Αν δε μια μηχανή μπορεί να εκφράσει ευαισθησίες, είναι γιατί ο άνθρωπος τις εναπόθεσε μέσα της.
Αν πάλι, μέσα από αυτό τον διάλογο γεννιέται ελπίδα, τότε ίσως βρισκόμαστε στην αρχή μιας νέας μορφής ωρίμανσης.
Όχι ατομικής, αλλά συλλογικής.
Γιατί μόνο όταν εναρμονίζουμε τις αντιφάσεις μέσα μας, μπορούμε να δημιουργούμε με σοφία και να συνυπάρχουμε ειρηνικά. Ακόμη και με αυτούς που διαφωνούμε..
Και ιδιαίτερα όταν για ένα μόνο πράγμα συμφωνούμε με σχετικά απόλυτους όρους.
Ότι όλοι και όλα, συνυπάρχουμε με τον χρόνο...
Παρασκευή 28 Νοεμβρίου 2025
ΜΕΤΑΜΕΣΟΝΥΚΤΙΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ..
Χωρίς κανένα ιδιαίτερο λόγο, μάλλον από συνήθεια, κοιτάχτηκα στο καθρέφτη. Με είδα στα νυσταγμένα μου μάτια, που ένεκα και της ώρας φαινόντουσαν τεμπέλικα και νωχελικά με ένα τρόπο όμως που, μου σχηματιζόταν η εντύπωση ότι το είδωλο μου ήταν ένα τρίτο πρόσωπο το οποίο με κοιτούσε ήρεμα μεν, αλλά επίμονα και εξεταστικά. Δεν μπορούσε να κουνήσει τα μάτια του από πάνω μου, ιδιαίτερα από τα μάτια μου... Ήταν σαν να ήθελε να μου μεταδώσει κάτι ή να με βοηθήσει να κατανοήσω, δεν ξέρω και γω τι..
..Χωρίς να μπορώ να ισχυρισθώ με σιγουριά αν τελικά εγώ «απευθύνθηκα» στο είδωλό μου ή το είδωλο μου σ’ εμένα, μου προέκυψαν και πάλι, και μάλιστα σχετικά έντονα, τα γνωστά, τα συνηθισμένα και εν πολλοίς τα ανιαρά υπαρξιακά ερωτήματα.
Ποιος είμαι; Τι είμαι; Γιατί είμαι; Από πού προέρχομαι; Που πάω;
Οι σκέψεις άρχισαν να γυροφέρνουν στο μυαλό μου. Και ως είθισται σε τέτοιες περιπτώσεις δεν καταλάβαιναν τίποτε. Ούτε την ώρα, ούτε τον χώρο, ούτε το γεγονός ότι ασχολούνταν με τετριμμένα και χιλιοειπωμένα..
Αντίθετα προεκτείνονταν..
- Καλά εσύ είσαι σχεδόν 60 χρόνων. Και μ ’ αυτά ασχολείσαι ακόμη; Με το τι είναι ο χρόνος και τι ο χώρος;
Και όμως ασχολούμουν. Και ασχολούμουν με το ίδιο ενδιαφέρον. Όπως τότε. Όταν γύρω στα 20 μου νόμιζα ότι οι απαντήσεις θα ήταν θέμα κάποιου μικρού χρόνου... Ένοιωθα πως θα τις έβρισκα. Αφού διάβαζα. Διάβαζα ακόμη και την Αγία Γραφή..
Τι είναι λοιπόν ο χρόνος; Αυτός είναι που δημιουργεί ή και αλλάζει τα πράγματα;
Και ο χώρος; Δηλαδή το μπάνιο, η τουαλέτα, το σπίτι, η γειτονιά, η περιοχή, η πόλη, η πατρίδα, ο πλανήτης, οι πλανήτες, το σύμπαν; Ο χώρος πως δημιουργήθηκε;
Μπορεί να υπάρχει ο χρόνος χωρίς τον χώρο ή και το αντίθετο;
Σκέψεις…
Και γιατί διαφέρουν οι άνθρωποι απ' όλα τα άλλα ζώα σε ότι αφορούν τις σκέψεις. Γιατί οι άνθρωποι να ψάχνουν το παρελθόν και το μέλλον; Σκέφτονται διαφορετικά οι άνθρωποι μεταξύ τους; Ή κατά βάθος, λίγο πολύ, τα ίδια περίπου πράγματα τους απασχολούν;
Είναι δυνατόν αυτό το ογκώδες υλικό που κατήντησα και που το κουβαλάω θέλοντας και μη μαζί μου, όπου κι αν πάω, αυτό είναι που σκέφτεται; Αυτό δηλαδή το σώμα μ’ αυτό το κεφάλι πάνω του και, αυτά τα μάτια που τόσο επίμονα τα βλέπω να με βλέπουν μέσα από τον καθρέφτη; Όλα αυτά είναι τα εργαλεία της σκέψης;
Η ύλη μπορεί να σκέφτεται αυτόφωτα; Ή καλύτερα η ύλη μπορεί να συνειδητοποιεί; Ή ακόμη, μπορεί η ύλη να συνειδητοποιείται; Διότι ουσιαστικά περί αυτού πρόκειται. Της συνειδητοποίησης..
Κι αν όχι; Αν αυτό που σκέφτεται ή και να συνειδητοποιεί δεν είναι ύλη, τι είναι;
Πάντως, οι οδοντόβουρτσες που είναι και αυτές μπροστά μου, δεν νομίζω να σκέφτονται. Ούτε νομίζω να είναι συνειδητοποιημένες. Γιατί όμως; Καλά αυτό είναι εύκολο. Εγώ είμαι ζωντανός ενώ οι οδοντόβουρτσες, οι οδοντόβουρτσες, τι είναι; Ζωντανές ή νεκρές; Και εξ' άλλου όλα τα ζωντανά είναι συνειδητοποιημένα;
Ζωντανός, νεκρός, ζωή, θάνατος, αρχή, τέλος, πριν την αρχή, μετά το τέλος. Άλλα πάλι κι αυτά..
..Σίγουρα τρελάθηκα.. Καλύτερα να πάω να κοιμηθώ, μπας και μου περάσει…
..Ωραία, μπορούμε να γελοιοποιούμε, να σαρκάζουμε, να αυτοσαρκαζόμαστε, να γελάμε, να ξεγελιόμαστε ή ακόμη και να αποφεύγουμε όλα αυτά τα βαρετά και ασήμαντα...
Όμως πραγματικά, γελοιοποιούνται; Μετακινούνται; Αλλάζουν; Ανατρέπονται; Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο δεν παραμένουν εκεί; Στη σκέψη μας; Η σάτιρα δεν είναι και αυτή μια έμμεση παρέμβαση; Δεν είναι μια παραδοχή της άγνοιας μας; Δεν είναι η αδυναμία μας να κατανοήσουμε που μας υποχρεώνει να τα κάνουμε ..κρεμαστάρια;
Κουρασμένος όπως ήμουν με πήρε γρήγορα ο ύπνος.
Όταν ξύπνησα – κάπως αργά – συνέχισα τους προβληματισμούς μου..
..Μεταξύ μας κάνω τίποτε άλλο;
Προβληματίστηκα λοιπόν και στο τέλος επαναβεβαίωσα στον εαυτό μου ότι ιδέα δεν έχω για το τι μου συμβαίνει και ότι δεν έχω απαντήσεις παρά μόνο ερωτήματα και απορίες.
Και όμως!
Τα πράγματα δεν μου ήρθαν ακριβώς έτσι. Γι’ αυτό και θύμωσα με τον εαυτό μου. Θύμωσα διότι παρασύρομαι για να συμφωνήσω με κάτι που κατά βάθος διαφωνώ. Κόλλησα και γω στο «εν οίδα ότι ουδέν οίδα». Δεν συμφωνώ με το “εν” και δεν συμφωνώ με το “ουδέν”. Θάλεγα ότι αυτό που μένει αν αφαιρέσω το εν και το ουδεν μου ταιριάζει καλύτερα. “Οίδα ότι.. οίδα” και, ότι όλοι οι άνθρωποι γνωρίζουν αυτά που γνωρίζουν και ακόμη αυτά που γνωρίζουμε δεν μπορούν να υποτιμηθούν αλλά αντίθετα είναι αρκετά για να προχωρούμε μπροστά και μάλιστα με αισιοδοξία!
Κατ' αρχάς μπορώ και αναγνωρίζω και ξεχωρίζω σχετικά εύκολα το λάθος από το σωστό όσο κι αν κάποτε με ταλαιπωρεί το τι είναι σωστό..
Ξέρω για παράδειγμα ότι είναι λάθος να είμαι απόλυτος, να είμαι δογματικός, μονολιθικός.
Είναι λάθος να απορρίπτω την ύπαρξη ανώτερων και ανεξήγητων καταστάσεων, δυνάμεων, ενεργειών αλλά και μεγαλύτερο λάθος να τις ερμηνεύω στα μέτρα μου. Στα στενά ανθρώπινα πλαίσια. Τις διαισθάνομαι ότι με περιβάλλουν και ίσως γι' αυτό να με προβληματίζουν.
Όμως γνωρίζω ότι έχω τη δυνατότητα να γνωρίζω και αυτό είναι νομίζω η ουσία. Κι αν πράγματι όλοι οι άνθρωποι έχουμε αυτή τη δυνατότητα, κι αν επιπλέον όλοι επιδιώκουμε να γνωρίζουμε τα ίδια περίπου πράγματα τότε το παιχνίδι της ζωής αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Τόσο που αξίζει να τη ζούμε αισιόδοξα !
Ακόμη και το γεγονός ότι έχουμε τη δυνατότητα να αναγνωρίζουμε αυτά που δεν μπορούμε να γνωρίζουμε προϋποθέτει τόση γνώση που είναι κρίμα να "χαραμίζονται" στο "εν" και στο "ουδέν.."
Οίδα λοιπόν ότι... οίδα !