ΗΛΙΚΙΑΚΟΣ ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ. Απαράδεκτος ή απαραίτητος;

Ηλικιακός ρατσισμός: 

Απαράδεκτος ή απαραίτητος;

Σε μια εποχή που η τεχνολογία εξελίσσεται ραγδαία και οι άνθρωποι ζουν περισσότερο, οι κοινωνίες αναζητούν τρόπους να παραμείνουν «ανταγωνιστικές» σε μια αθόρυβη αλλά διαβρωτική διάκριση.        

Στον ηλικιακό ρατσισμό.

Η ηλικία, αντί να εκλαμβάνεται ως φυσικό μέτρο εμπειρίας και βάθους, μετατρέπεται σε εργαλείο απόρριψης, είτε αφορά τους νεότερους είτε – κυρίως – τους μεγαλύτερους. Το ερώτημα, λοιπόν, τίθεται ευθέως: είναι αυτή η στάση απλώς απαράδεκτη, ή μήπως κάποιοι τη θεωρούν και... απαραίτητη;

Ο ηλικιακός ρατσισμός εκδηλώνεται με διαφορετικές μορφές:

Στο εργασιακό περιβάλλον, όταν απορρίπτεται ένας υποψήφιος λόγω ηλικίας, χωρίς αξιολόγηση προσόντων.

Στο δημόσιο λόγο, όταν η ηλικία χρησιμοποιείται ως εργαλείο υποβάθμισης της άποψης: «είναι μεγάλος πια» ή «είναι μικρός, δεν καταλαβαίνει».

Στην κοινωνική ζωή, όταν οι ηλικιωμένοι περιθωριοποιούνται ως "μη παραγωγικοί", ενώ οι νέοι δεν λαμβάνονται σοβαρά υπόψη ως "ανώριμοι".

Κάθε μορφή ηλικιακής προκατάληψης βασίζεται σε στερεότυπα και συλλογικές αυταπάτες. Και όπως κάθε ρατσισμός, είναι τελικά κι αυτός μια άρνηση της πολυπλοκότητας και της μοναδικότητας της ανθρώπινης ύπαρξης..

Μπορεί όμως να είναι ποτέ «χρήσιμος»;

Σε ορισμένες περιπτώσεις, η ηλικία πράγματι λαμβάνεται υπόψη για πρακτικούς λόγους: π.χ. στον καθορισμό συνταξιοδοτικών ορίων ή στην πρόβλεψη φυσικής αντοχής. Αυτές, όμως, είναι περιπτώσεις στατιστικής εκτίμησης, όχι κοινωνικής απαξίωσης. Δεν ισχύει το ίδιο όταν η ηλικία χρησιμοποιείται ως φίλτρο αυτόματης απόρριψης. Τότε είναι που  μιλάμε για ηλικιακό ρατσισμό.

Η βασική διάκριση έγκειται στο να ξεχωρίζεται η ηλικία ως παράμετρος συνθηκών, και όχι ως στερεότυπο ικανότητας ή αξίας.

Η ωριμότητα δεν έχει ηλικία..

Η ωριμότητα δεν είναι θέμα αριθμών. Υπάρχουν άνθρωποι που αποκτούν βάθος και ενσυναίσθηση νωρίς, κι άλλοι που περνούν ολόκληρη τη ζωή τους χωρίς ποτέ να ωριμάσουν. Η ηλικία δεν εγγυάται ούτε σοφία ούτε αφέλεια. Ο άνθρωπος μετριέται με το πώς ζει, όχι με το πόσα χρόνια ζει.

Και είναι πράγματι θλιβερό – αλλά συχνό – το φαινόμενο να αντιμετωπίζονται οι μεγαλύτεροι ως «τελειωμένοι» και οι νέοι ως «άσχετοι». Αυτή η αριθμοκρατική προσέγγιση, που κατατάσσει τους ανθρώπους ανά δεκαετία, δεν χωρά σε μια κοινωνία που θέλει να λέγεται ώριμη.

Χρειαζόμαστε μια νέα ηλικιακή ηθική?

Η αληθινά δίκαιη κοινωνία αναγνωρίζει πως κάθε ηλικία έχει το δικό της δυναμικό – διαφορετικό, όχι κατώτερο ή ανώτερο. Ο ηλικιωμένος μπορεί να είναι πηγή σοφίας, αλλά και δράσης. Ο νέος μπορεί να έχει φρεσκάδα ιδεών, αλλά και βάθος σκέψης. Καμιά ηλικία δεν είναι αχρείαστη. Καμιά ηλικία δεν αξίζει τη περιθωριοποίηση..

Ας πάψουμε να μετράμε τους ανθρώπους με βάση τα χρόνια τους και ας αρχίσουμε να τους ακούμε. Η συνεισφορά, η ποιότητα, η συνείδηση δεν έχουν ηλικία. Έχουν πρόσωπο. Έχουν φωνή. Και αξίζουν τον σεβασμό μας..