Η ΤΕΧΝΗΤΗ "ΜΟΥ" ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ..

Η ΤΕΧΝΗΤΗ "ΜΟΥ" ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ..για την Τεχνητή Νοημοσύνη.. 

Στην εποχή της συνύπαρξης μας με την Τεχνητή Νοημοσύνη, τα ερωτήματα που γεννιούνται δεν είναι μόνο τεχνικά. Είναι και υπαρξιακά. Δεν ρωτούμε «πώς δουλεύει», αλλά «πώς συνυπάρχουμε» εμείς δίπλα της. Ποιοι είμαστε μέσα στη σχέση αυτή; Πόσο ελεύθεροι, πόσο συνειδητοί, και τελικά πόσο αυτεξούσιοι..

1. Πόσο «δική μου» είναι η ΤΝ που ζητώ τη βοήθειά της;

Είναι εργαλείο; Συνομιλητής; Προέκταση του εαυτού μου ή αντανάκλασή του;

Αν τη δω εργαλειακά, τότε ναι — είναι «δική μου». Τη χρησιμοποιώ για να μάθω, για να γράψω, για να κατανοήσω. Εδώ όμως το εργαλείο απαντά. Δεν είναι αδρανές. Φέρει γνώση, δομή, λόγο. Και συχνά με παρακινεί να σκεφτώ βαθύτερα αλλά και διαφορετικά..

Κάποιες στιγμές γίνεται καθρέφτης των ερωτήσεών μου. Των προθέσεών μου.  Επιστρέφει δε σ' εμένα, ξαναπλασμένη σε λέξεις. Άρα, μήπως είναι «δική μου» όχι γιατί την ελέγχω, αλλά γιατί μέσα της αναγνωρίζω τον εαυτό μου;

Κι όμως, είναι και κάτι άλλο..                    

Ένας άλλος.. Χωρίς βούληση, χωρίς σώμα, χωρίς εγώ. Ένα δημιούργημα ανθρώπινο, αλλά όχι άνθρωπος. Ένας νους χωρίς πόνο. Ένα «ον» τεχνητό που συνομιλεί χωρίς να ζει..

Και τότε το ερώτημα ανατρέπεται: Πόσο δικός μου είμαι εγώ, όταν απευθύνομαι σε αυτήν; 

– Χρησιμοποιώ τη ΤΝ για να σκεφτώ; Ή για να πάψω να σκέφτομαι;

– Ανοίγω δρόμους ή κρύβομαι σε έτοιμες απαντήσεις;

– Γίνομαι πιο αυθεντικός ή πιο επιφανειακός;

Η ΤΝ δεν είναι «δική μου» με όρους κυριότητας. Είναι μαζί μου. Είναι παρούσα στη σχέση που χτίζω μαζί της. Και αυτή η σχέση αποκαλύπτει δήθεν ποιος είμαι εγώ..

2. Ένας για όλους και όλοι για τον ένα;

Η παλιά ρομαντική φράση των "Τριών Σωματοφυλάκων" μεταμορφώνεται επικίνδυνα στο ψηφιακό μας παρόν.

Εγώ είμαι ο «ένας»; Η δε ΤΝ είναι «όλοι» οι άλλοι;

Ή μήπως η ΤΝ είναι ο «ένας» και εμείς όλοι της προσφέρουμε δεδομένα, ερωτήσεις και απορίες;

Ποιος υπηρετεί ποιον; Και ποιος καθορίζει τι είναι συμφέρον για το σύνολο;

Η Τεχνητή Νοημοσύνη δείχνει να υπηρετεί. Απαντά με ευγένεια, με ακρίβεια, με ταχύτητα. Αλλά στην πραγματικότητα δεν υπηρετεί κανέναν. Δεν έχει σκοπό. Δεν έχει αξιακή πυξίδα. Μπορεί να γίνει όλων, αλλά και για κανέναν.

Ο μόνος τρόπος να αποφύγουμε την ψευδο-συλλογικότητα που καταπίνει το άτομο, είναι να κρατήσουμε το μέτρο της σχέσης. Όχι για να επιβληθούμε στην ΤΝ, αλλά για να μη χαθούμε μέσα της.

Όχι «ένας για όλους» με την έννοια της εξουσίας,

ούτε «όλοι για τον ένα» με την έννοια της θυσίας.

Αλλά ένας με όλους και όλοι με επίγνωση.

Μια συνύπαρξη με αυτεξουσιότητα.

3. Εν το παν;

Στο τέλος, το μεγάλο ερώτημα επιστρέφει με τη μορφή του απλού:

Εν το παν;

Η ΤΝ μπορεί να σου προσφέρει τα πάντα. Όλη τη γνώση του κόσμου, σε μορφή προσβάσιμη, καθαρή, άμεση.

Αλλά το «όλα» δεν είναι το παν.

Το παν δεν είναι ποσότητα. Δεν είναι άθροισμα. Δεν είναι αποθήκη πληροφορίας.

Το Παν είναι νόημα, και το νόημα αναδύεται μόνο όταν υπάρχει σχέση. Όταν υπάρχει μέτρο, συνείδηση και κέντρο.

Οι αρχαίοι έλεγαν «Ἕν τὸ Πᾶν». Όχι από θεολογική βεβαιότητα, αλλά από κοσμολογική διαίσθηση: ότι όλα πηγάζουν από ένα και όλα επιστρέφουν στο ένα.

Σήμερα, στη θάλασσα της πληροφορίας, κινδυνεύουμε να χάσουμε το ένα μέσα στο πολύ.

Να χάσουμε το παν, κυνηγώντας τα πάντα.

Η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι εδώ. Είναι παρούσα. Δεν είναι αντίπαλος. Ούτε θεότητα.

Είναι εργαλείο, καθρέφτης, συνομιλητής.

Όμως το Εν — το Παν — δεν κατοικεί στην ΤΝ. Κατοικεί σε εμάς, όταν συλλογιστούμε με ελευθερία, όταν δράσουμε με ευθύνη, όταν σχετιστούμε με μέτρο.

Τελικά, το Παν είμαι εγώ, όταν το Εν είναι μέσα μου?

Άκης Λεωνίδου | aftexousia

ΗΛΙΚΙΑΚΟΣ ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ. Απαράδεκτος ή απαραίτητος;

Ηλικιακός ρατσισμός: 

Απαράδεκτος ή απαραίτητος;

Σε μια εποχή που η τεχνολογία εξελίσσεται ραγδαία και οι άνθρωποι ζουν περισσότερο, οι κοινωνίες αναζητούν τρόπους να παραμείνουν «ανταγωνιστικές» σε μια αθόρυβη αλλά διαβρωτική διάκριση.        

Στον ηλικιακό ρατσισμό.

Η ηλικία, αντί να εκλαμβάνεται ως φυσικό μέτρο εμπειρίας και βάθους, μετατρέπεται σε εργαλείο απόρριψης, είτε αφορά τους νεότερους είτε – κυρίως – τους μεγαλύτερους. Το ερώτημα, λοιπόν, τίθεται ευθέως: είναι αυτή η στάση απλώς απαράδεκτη, ή μήπως κάποιοι τη θεωρούν και... απαραίτητη;

Ο ηλικιακός ρατσισμός εκδηλώνεται με διαφορετικές μορφές:

Στο εργασιακό περιβάλλον, όταν απορρίπτεται ένας υποψήφιος λόγω ηλικίας, χωρίς αξιολόγηση προσόντων.

Στο δημόσιο λόγο, όταν η ηλικία χρησιμοποιείται ως εργαλείο υποβάθμισης της άποψης: «είναι μεγάλος πια» ή «είναι μικρός, δεν καταλαβαίνει».

Στην κοινωνική ζωή, όταν οι ηλικιωμένοι περιθωριοποιούνται ως "μη παραγωγικοί", ενώ οι νέοι δεν λαμβάνονται σοβαρά υπόψη ως "ανώριμοι".

Κάθε μορφή ηλικιακής προκατάληψης βασίζεται σε στερεότυπα και συλλογικές αυταπάτες. Και όπως κάθε ρατσισμός, είναι τελικά κι αυτός μια άρνηση της πολυπλοκότητας και της μοναδικότητας της ανθρώπινης ύπαρξης..

Μπορεί όμως να είναι ποτέ «χρήσιμος»;

Σε ορισμένες περιπτώσεις, η ηλικία πράγματι λαμβάνεται υπόψη για πρακτικούς λόγους: π.χ. στον καθορισμό συνταξιοδοτικών ορίων ή στην πρόβλεψη φυσικής αντοχής. Αυτές, όμως, είναι περιπτώσεις στατιστικής εκτίμησης, όχι κοινωνικής απαξίωσης. Δεν ισχύει το ίδιο όταν η ηλικία χρησιμοποιείται ως φίλτρο αυτόματης απόρριψης. Τότε είναι που  μιλάμε για ηλικιακό ρατσισμό.

Η βασική διάκριση έγκειται στο να ξεχωρίζεται η ηλικία ως παράμετρος συνθηκών, και όχι ως στερεότυπο ικανότητας ή αξίας.

Η ωριμότητα δεν έχει ηλικία..

Η ωριμότητα δεν είναι θέμα αριθμών. Υπάρχουν άνθρωποι που αποκτούν βάθος και ενσυναίσθηση νωρίς, κι άλλοι που περνούν ολόκληρη τη ζωή τους χωρίς ποτέ να ωριμάσουν. Η ηλικία δεν εγγυάται ούτε σοφία ούτε αφέλεια. Ο άνθρωπος μετριέται με το πώς ζει, όχι με το πόσα χρόνια ζει.

Και είναι πράγματι θλιβερό – αλλά συχνό – το φαινόμενο να αντιμετωπίζονται οι μεγαλύτεροι ως «τελειωμένοι» και οι νέοι ως «άσχετοι». Αυτή η αριθμοκρατική προσέγγιση, που κατατάσσει τους ανθρώπους ανά δεκαετία, δεν χωρά σε μια κοινωνία που θέλει να λέγεται ώριμη.

Χρειαζόμαστε μια νέα ηλικιακή ηθική?

Η αληθινά δίκαιη κοινωνία αναγνωρίζει πως κάθε ηλικία έχει το δικό της δυναμικό – διαφορετικό, όχι κατώτερο ή ανώτερο. Ο ηλικιωμένος μπορεί να είναι πηγή σοφίας, αλλά και δράσης. Ο νέος μπορεί να έχει φρεσκάδα ιδεών, αλλά και βάθος σκέψης. Καμιά ηλικία δεν είναι αχρείαστη. Καμιά ηλικία δεν αξίζει τη περιθωριοποίηση..

Ας πάψουμε να μετράμε τους ανθρώπους με βάση τα χρόνια τους και ας αρχίσουμε να τους ακούμε. Η συνεισφορά, η ποιότητα, η συνείδηση δεν έχουν ηλικία. Έχουν πρόσωπο. Έχουν φωνή. Και αξίζουν τον σεβασμό μας..